English 
«Η ΕΛΠΙΔΑ ΔΕΝ ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΕΙ»
(Βούλα με την οποία ο Πάπας εξαγγέλλει το Ιωβηλαίο Έτος 2025)
Πόσο θα διαρκέσει το ΙΩΒΗΛΑΙΟ ΕΤΟΣ 2025;
Στη Ρώμη: από 24 Δεκεμβρίου 2024 ως 6 Ιανουαρίου 2026. Στις υπόλοιπες Επισκοπές του κόσμου από 29 Δεκεμβρίου 2024 ως 28 Δεκεμβρίου 2025.
Γιατί λέγεται «Ιωβηλαίο» έτος;
Η λέξη προέρχεται από την εβραϊκή «Γιοβέλ», που σημαίνει «κέρατο κριαριού». Με αυτό το κέρατο, την τρομπέτα, ανακοινωνόταν ότι αρχίζει το Ιωβηλαίο έτος.
Τι ήταν το Ιωβηλαίο έτος για τους Εβραίους;
Ήταν Μωσαϊκός νόμος. Μετά από 6 χρόνια η γη έπρεπε να αναπαυθεί, να μην καλλιεργηθεί. Κάθε πενήντα χρόνια έπρεπε οι δούλοι (όσοι πουλήθηκαν για χρέη) να απελευθερωθούν, και όσα κτήματα είχαν πουληθεί έπρεπε να επιστρέψουν στον αρχικό τους ιδιοκτήτη. Με τον τρόπο αυτόν περιοριζόταν η απληστία των δυνατών και εξομαλύνονταν οι κοινωνικές αντιθέσεις, ώστε όλοι οι Ισραηλίτες να απολαμβάνουν τα αγαθά της γης την οποία τους χάρισε ο Θεός.
Ποιος ο σκοπός του Ιωβηλαίου έτους στην Καθολική Εκκλησία;
Γράφει ο Πάπας στη Βούλα, στο σχετικό έγγραφο για το Ιωβηλαίο 2025: «Για όλους είθε να είναι μια στιγμή ζωντανής και προσωπικής συνάντησης με τον Κύριο Ιησού» (αρ.1). «Είθε το Ιωβηλαίο να είναι για όλους μια ευκαιρία να αναζωογονηθεί η ελπίδα. Ο Λόγος του Θεού μας βοηθά να βρούμε τους λόγους γι’ αυτό» (αρ.1).
Το έμβλημα του Ιωβηλαίου;
Το έμβλημα είναι ο λόγος του αποστόλου Παύλου: «Η ελπίδα δεν απογοητεύει, επειδή αγάπη του Θεού ξεχύθηκε μέσα στις καρδιές μας με το Άγιο Πνεύμα που μας δόθηκε» (Ρωμ. 5,5).
Από πού φαίνεται η «αγάπη του Θεού»;
Η Αγάπη «πηγάζει από την Καρδιά του Ιησού, η οποία τρυπήθηκε στον σταυρό» (αρ.3).
Τι αξία έχει το ότι ο Ιησούς δέχτηκε να σταυρωθεί;
Απαντά ο απ. Παύλος: «Παρότι ήμασταν εχθροί με τον Θεό, συμφιλιωθήκαμε διά του θανάτου του Υιού του. Πολύ περισσότερο τώρα που συμφιλιωθήκαμε, θα σωθούμε διά της ζωής του» [=από το ότι αναστήθηκε και ζει για πάντα] (Ρωμ. 5,10).
Πώς συμφιλιώνομαι και λαβαίνω τη ζωή του Ιησού;
Η ζωή της πίστεως αρχίζει με το Βάπτισμα και αναπτύσσεται όσο υπακούμε στη χάρη του Θεού. Αυτό μας δίνει ελπίδα, και όσο επιτρέπουμε στο Άγιο Πνεύμα να ενεργεί στη ζωή μας, τόσο η ελπίδα γίνεται ακλόνητη (αρ. 3).
Αυτό φαίνεται εξωπραγματικό, όταν ο άνθρωπος υποφέρει.
Λέει ο Πάπας: «Η ζωή αποτελείται από χαρές και λύπες. Η αγάπη δοκιμάζεται όταν οι δυσκολίες αυξάνονται και η ελπίδα φαίνεται να καταρρέει εμπρός στα βάσανα. Ωστόσο γράφει ο Παύλος: “Καυχόμαστε ακόμη και στη θλίψη, γνωρίζοντας ότι η θλίψη παράγει υπομονή, η δε υπομονή δοκιμασμένη αρετή, και η δοκιμασμένη αρετή ΕΛΠΙΔΑ” (Ρωμ 5,3-4)» (αρ.4).
Έχουμε άραγε υπομονή; Από πού φαίνεται όταν αυτή μας λείπει;
Γράφει ο Πάπας: «Έχουμε συνηθίσει να θέλουμε τα πάντα και αμέσως, μέσα σε έναν κόσμο όπου η βιασύνη έχει γίνει μια σταθερά. Δεν έχουμε πια χρόνο να συναντηθούμε, και συχνά ακόμη και στις οικογένειες γίνεται δύσκολο να βρεθούν μαζί και να μιλήσουν ήρεμα. Η βιασύνη έχει τρέψει σε φυγή την υπομονή, προκαλώντας μεγάλη ζημιά στους ανθρώπους. Η ανυπομονησία, η νευρικότητα και μερικές φορές η αδικαιολόγητη βία παίρνουν την εξουσία, οδηγώντας σε δυσαρέσκεια και κλείσιμο» (αρ.4).
Τι είναι η υπομονή;
«Να περιμένουμε την εναλλαγή των εποχών με τους καρπούς τους, να παρατηρούμε τη ζωή των ζώων και τους κύκλους της ανάπτυξής τους. Ο Άγ. Παύλος τονίζει τη σημασία της επιμονής και της εμπιστοσύνης σε όσα μας έχει υποσχεθεί ο Θεός. Πάνω από όλα μαρτυρεί ότι ο Θεός είναι υπομονητικός μαζί μας. Η υπομονή διατηρεί την ελπίδα ζωντανή, ως αρετή και τρόπο ζωής» (αρ.4).
Να ελπίζουμε τι;
«Η χριστιανική ζωή είναι μια πορεία με στόχο να συναντήσουμε τον Κύριο Ιησού. Δεν είναι τυχαίο που το προσκύνημα αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο του κάθε Ιωβηλαίου. Η αναχώρηση για ένα ταξίδι είναι χαρακτηριστικό εκείνων που αναζητούν το νόημα της ζωής. Το προσκύνημα με τα πόδια ευνοεί να ανακαλύψουμε εκ νέου την αξία της σιωπής, της προσπάθειας, της ουσίας» (αρ.5).
Με τι τρόπο γίνεται ένα σωστό προσκύνημα;
Τόποι προσκυνήματος θα είναι οι ναοί τους οποίους θα ορίσει ο τοπικός Επίσκοπος. «Οι ναοί του Ιωβηλαίου θα μπορέσουν να είναι οάσεις πνευματικότητας, όπου να ανανεώσει κανείς την πορεία της πίστεως και να πιει από τις πηγές της ελπίδας, προσεγγίζοντας πρώτα απ’ όλα τo Μυστήριο της ΣΥΜΦΙΛΙΩΣΗΣ, αναντικατάστατο σημείο εκκίνησης για μια πραγματική πορεία ΜΕΤΑΣΤΡΟΦΗΣ. Στις κατά τόπους Εκκλησίες θα πρέπει να ληφθεί ιδιαίτερη μέριμνα στην προετοιμασία των ιερέων και των πιστών για την ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ και για να καταστεί προσιτό το Μυστήριο στην ιδιωτική του μορφή» (αρ.5).
Γιατί το Μυστήριο της Συμφιλίωσης (με εξομολόγηση και άφεση) είναι αναντικατάστατο;
Ο σκοπός του Ιωβηλαίου: «Να είναι μια στιγμή ζωντανής και προσωπικής συνάντησης με τον Κύριο Ιησού», «μια ευκαιρία να αναζωογονηθεί η ελπίδα (αρ.1). Ο Ιησούς αρχίζει τη δημόσια ζωή του καλώντας μας: «Μετανοείτε και πιστεύετε στο ευαγγέλιο» (Μκ 1,15). Η ζωή του χριστιανού είναι μια διαρκής πορεία μετάνοιας για να βιώσει τη χαρμόσυνη είδηση της σωτηρίας από τον Χριστό: «Χωρίς εμένα δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα» (Ιω 15,5).
Ο καλύτερος τρόπος λοιπόν για να συναντήσουμε τον Κύριο, είναι να μετανοήσουμε και να συμφιλιωθούμε μαζί του: εξομολόγηση και άφεση αμαρτιών. Μόνο έτσι μπορεί να γεννηθεί σ’ εμάς η ΕΛΠΙΔΑ της σωτηρίας.
Γιατί να εξομολογηθώ, εάν δεν έχω θανάσιμες αμαρτίες;
Το μυστήριο της Μετάνοιας «είναι σημείο εκκίνησης για μια πραγματική πορεία ΜΕΤΑΣΤΡΟΦΗΣ». Από μεταστροφή, από στροφή σε μια λανθασμένη πορεία, δεν έχει ανάγκη μόνο όποιος βγήκε τελείως από τον δρόμο (με μια βαριά, θανάσιμη αμαρτία), αλλά και όποιος λοξοδρομεί παρασυρμένος από το ένα ή το άλλο ελάττωμα (μικρές αμαρτίες). Οι μικρές αμαρτίες δείχνουν τη μειωμένη αγάπη και πιστότητά μας προς τον Χριστό. Έχουμε ανάγκη λοιπόν ΟΛΟΙ να ενισχύσουμε τον δεσμό μας με τον Θεό, μέσω της μετάνοιας, της εξομολόγησης και της άφεσης, για να αναζωογονηθεί και να ενισχυθεί η ΕΛΠΙΔΑ μας.
Πού βασίζεται η Ελπίδα μας;
Τόσο «στη χάρη (δωρεά) του Θεού, όσο και στα σημεία που πιστοποιούν την αποτελεσματικότητά της» (αρ.6).
Τι είναι η Χάρη του Θεού;
Είναι η δωρεάν ΣΩΤΗΡΙΑ που μας προσφέρει ο Θεός: «Κατά το 2033 θα εορταστούν τα δύο χιλιάδες χρόνια της Λύτρωσης που επιτεύχθηκε μέσω του πάθους, του θανάτου και της αναστάσεως του Κυρίου Ιησού. Βρισκόμαστε εμπρός σε μια διαδρομή που χαρακτηρίζεται από μεγάλα στάδια, στα οποία η χάρη του Θεού προηγείται και συνοδεύει τον λαό» (αρ.6).
Ποια σημεία ελπίδας να υποδεχτούμε;
«Τα σημεία των καιρών που μας προσφέρει ο Κύριος… Να δίνουμε προσοχή στο πολύ καλό που υπάρχει στον κόσμο, για να μη θεωρούμε ότι κατακλυζόμαστε από το κακό και τη βία» (7).
«Αλλά τα σημεία των καιρών, που περιέχουν τη λαχτάρα της ανθρώπινης καρδιάς, ζητούν να μετατραπούν σε σημεία ελπίδας» (αρ.7). Ποια σημεία λαχταρούμε να γίνουν (να τα κάνουμε) «σημεία ελπίδας»;
1) ΕΙΡΗΝΗ: «Η ανθρωπότητα βλέπει τόσο πολλούς λαούς να καταπιέζονται από τη βαρβαρότητα της βίας. Οι ηγέτες των Εθνών να θελήσουν να θέσουν τέρμα στις πάρα πολλές περιφερειακές συγκρούσεις. Όσοι γίνονται “ειρηνοποιοί θα ονομαστούν παιδιά του Θεού” (Μτ 5,9). Ας μην υπάρξει έλλειψη διπλωματικής δέσμευσης για να οικοδομήσουμε με θάρρος και δημιουργικότητα χώρους διαπραγμάτευσης με στόχο τη διαρκή ειρήνη» (8).
2) ΜΕΙΩΣΗ ΓΕΝΝΗΣΕΩΝ: Για να κοιτάμε το μέλλον με ελπίδα πρέπει «να έχουμε να μεταδώσουμε ένα όραμα ζωής γεμάτο ενθουσιασμό. Δυστυχώς σε πολλές καταστάσεις λείπει μια τέτοια προοπτική. Παρατηρείται σε αρκετές χώρες ανησυχητική μείωση των γεννήσεων. Η επιθυμία των νέων να δημιουργήσουν νέους γιους και κόρες, ως καρπό της γονιμότητας της αγάπης τους, δίνει μέλλον σε κάθε κοινωνία: εξαρτάται από την ελπίδα και γεννά ελπίδα. Όλοι όμως έχουν ανάγκη να ανακτήσουν τη χαρά της ζωής. Ο άνθρωπος, που δημιουργήθηκε κατ’ εικόνα και ομοίωση του Θεού, δεν μπορεί να αρκείται στο να επιβιώνει ή να φυτοζωεί, αφήνοντας τον εαυτό του να ικανοποιείται από τις υλικές μόνο πραγματικότητες. Αυτό τον εγκλωβίζει στον ατομικισμό και διαβρώνει την ελπίδα, γεννώντας μια θλίψη που φωλιάζει στην καρδιά, κάνοντας τους ανθρώπους ξινούς και ανυπόμονους» (9).
3) ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΚΟΥΧΙΑΣ: «Σκέπτομαι τους φυλακισμένους, οι οποίοι βιώνουν καθημερινά, εκτός από τη σκληρότητα της φυλάκισης, το συναισθηματικό κενό, τους περιορισμούς που τους επιβάλλονται και, σε όχι λίγες περιπτώσεις, την έλλειψη σεβασμού. Προτείνω στις Κυβερνήσεις να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την αποκατάσταση της ελπίδας· μορφές αμνηστίας ή διαγραφής ποινών που αποσκοπούν στο να βοηθήσουν τους ανθρώπους να ανακτήσουν την εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και στην κοινωνία· δρόμους επανένταξης στην κοινότητα που να συνδυάζονται με συγκεκριμένη δέσμευση για συμμόρφωση με τον νόμο. Οι πιστοί, ιδιαίτερα οι ποιμένες, ας σχηματίσουν μια ενιαία φωνή που θαρραλέα ζητά αξιοπρεπείς συνθήκες για τους φυλακισμένους, σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πάνω απ’ όλα την κατάργηση της θανατικής ποινής, μέτρο αντίθετο προς τη χριστιανική πίστη και που καταστρέφει κάθε ελπίδα συγχώρεσης και ανανέωσης» (10).
4) ΑΣΘΕΝΕΙΣ: «Στο σπίτι είτε στο νοσοκομείο. Είθε ο πόνος τους να βρίσκει ανακούφιση στην εγγύτητα ανθρώπων που τους επισκέπτονται και στη στοργή που λαβαίνουν. Τα έργα ελέους είναι επίσης έργα ελπίδας, τα οποία ξυπνούν στις καρδιές αισθήματα ευγνωμοσύνης. Και η ευγνωμοσύνη ας εκφραστεί προς όλους τους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας, οι οποίοι, σε όχι σπάνια δύσκολες συνθήκες, ασκούν την αποστολή τους με στοργική φροντίδα για τους αρρώστους και τους αδύναμους» (11).
5) ΟΙ ΝΕΟΙ: «Το μέλλον βασίζεται στον ενθουσιασμό τους. Είναι ωραίο να τους βλέπουμε να ξεδιπλώνουν ενέργειες, για παράδειγμα όταν σηκώνουν τα μανίκια και συμμετέχουν εθελοντικά σε περιπτώσεις καταστροφών και κοινωνικών δυσκολιών. Είναι όμως θλιβερό να βλέπει κανείς νέους χωρίς ελπίδα. Όταν το μέλλον είναι αβέβαιο, όταν οι σπουδές δεν προσφέρουν διεξόδους, και η έλλειψη εργασίας απειλεί να εξαλείψει τις επιθυμίες, είναι αναπόφευκτο να βιώνεται το παρόν με μελαγχολία και πλήξη. Η ψευδαίσθηση των ναρκωτικών, ο κίνδυνος της παραβατικότητας και η αναζήτηση του εφήμερου δημιουργούν μεγαλύτερη σύγχυση. Ας γίνει το Ιωβηλαίο μια ευκαιρία για την Εκκλησία να τους δώσει ώθηση: με ανανεωμένο πάθος, ας φροντίσουμε τα παιδιά, τους φοιτητές, τους αρραβωνιασμένους, τις νεότερες γενεές!» (12).
6) ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ: «Κανείς να μη στερείται το δικαίωμα να οικοδομήσει ένα καλύτερο μέλλον. Οι πολλοί εξόριστοι, πρόσφυγες και εκτοπισμένοι, τους οποίους τα αμφιλεγόμενα διεθνή γεγονότα αναγκάζουν να φύγουν για να αποφύγουν πόλεμο, βία και διακρίσεις, είθε να έχουν εγγυημένη ασφάλεια και πρόσβαση στην εργασία και την εκπαίδευση, απαραίτητα εργαλεία για την ένταξή τους στο νέο κοινωνικό τους πλαίσιο. Η χριστιανική κοινότητα ας είναι πάντα έτοιμη να υπερασπιστεί τα δικαιώματα των ασθενέστερων. Ας ηχήσει στις καρδιές όλων ο λόγος του Κυρίου: “Ήμουν ξένος και με δεχθήκατε”, διότι “ό,τι κάνατε σε έναν από τους ελάχιστους από αυτούς τους αδελφούς μου, το κάνατε σ’ εμένα” (13).
7) ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΙ: «Συχνά βιώνουν τη μοναξιά και την αίσθηση εγκατάλειψης. Η εκτίμηση του θησαυρού που αποτελούν, της εμπειρίας της ζωής τους, της σοφίας που κουβαλούν και της συμβολής που μπορούν να προσφέρουν, αποτελεί δέσμευση για τη χριστιανική κοινότητα και την κοινωνία των πολιτών, που καλούνται να συνεργαστούν για τη συμμαχία μεταξύ των γενεών. Οι παππούδες και γιαγιάδες, που αντιπροσωπεύουν τη μετάδοση της πίστεως και της σοφίας της ζωής στις νεότερες γενεές, είθε να στηρίζονται από την ευγνωμοσύνη των παιδιών τους και την αγάπη των εγγονών τους, που βρίσκουν σε αυτούς ρίζες, κατανόηση και ενθάρρυνση» (14).
8) ΦΤΩΧΟΙ: «Τα δισεκατομμύρια των φτωχών, συχνά στερούνται των στοιχειωδών αναγκών της ζωής. Υπάρχει ο κίνδυνος να συνηθίσουμε και να παραιτηθούμε. Συναντούμε καθημερινά φτωχούς ή εξαθλιωμένους ανθρώπους και μερικές φορές μπορεί να είναι γείτονές μας. Συχνά δεν έχουν ένα σπίτι ή επαρκή τροφή για την ημέρα. Υποφέρουν από τον αποκλεισμό και την αδιαφορία πολλών. Είναι σκανδαλώδες το γεγονός ότι, σε έναν κόσμο προικισμένο με τεράστιους πόρους, οι περισσότεροι από τους οποίους πηγαίνουν στους εξοπλισμούς, οι φτωχοί είναι “η πλειονότητα […], δισεκατομμύρια άνθρωποι. Οι φτωχοί, σχεδόν πάντοτε, είναι θύματα και όχι θύτες» (15).
ΛΥΣΕΙΣ που δίνουν ΕΛΠΙΔΑ
1) «Το Ιωβηλαίο μας υπενθυμίζει ότι τα αγαθά της Γης δεν προορίζονται για λίγους προνομιούχους, αλλά για όλους. Ανανεώνω την έκκλησή μου ώστε με τα χρήματα που δαπανώνται για όπλα και άλλες στρατιωτικές δαπάνες, να ιδρυθεί ένα Παγκόσμιο Ταμείο για την οριστική εξάλειψη της πείνας και για την ανάπτυξη των φτωχότερων χωρών, ώστε οι κάτοικοί τους να μην καταφεύγουν σε βίαιες ή απατηλές λύσεις και να μην αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις χώρες τους σε αναζήτηση μιας πιο αξιοπρεπούς ζωής» (16).
2) «Μια άλλη θερμή έκκληση επιθυμώ να απευθύνω προς τα πλουσιότερα Έθνη, ώστε να αναγνωρίσουν τη σοβαρότητα τόσων αποφάσεων που ελήφθησαν και να αποφασίσουν να διαγράψουν τα χρέη των χωρών που δεν θα μπορούσαν ποτέ να τα αποπληρώσουν. Αντί για μεγαλοψυχία, πρόκειται για ένα ζήτημα δικαιοσύνης. Όπως διδάσκει η Αγία Γραφή, η γη ανήκει στον Θεό και όλοι μας κατοικούμε εκεί ως “ξένοι και φιλοξενούμενοι” (Λευ 25,23).
3) «Κατά τη διάρκεια του προσεχούς Ιωβηλαίου θα συμπέσει μια πολύ σημαντική επέτειος για όλους τους Χριστιανούς. Θα συμπληρωθούν πράγματι 1700 χρόνια από την τέλεση της πρώτης μεγάλης Οικουμενικής Συνόδου, της Συνόδου της Νίκαιας. Η Σύνοδος της Νίκαιας αποτελεί επίσης μια πρόσκληση προς όλες τις Εκκλησίες και τις εκκλησιακές κοινότητες να προχωρήσουν στην πορεία προς την ορατή ενότητα, να μην κουράζονται να αναζητούν κατάλληλες μορφές για να ανταποκριθούν πλήρως στην προσευχή του Ιησού: “Ώστε να είναι όλοι ένα· όπως εσύ, Πατέρα, είσαι σ’ εμένα και εγώ σ’ εσένα, έτσι να είναι και αυτοί σ’ εμάς, για να πιστέψει ο κόσμος ότι εσύ με έστειλες” (Ιω 17,21).
4) «Η Σύνοδος της Νίκαιας συζήτησε επίσης την ημερομηνία του Πάσχα. Κατά προνοητική συγκυρία, ο εορτασμός του θεμελιώδους γεγονότος της πίστεως την ίδια ημέρα θα συμβεί ακριβώς το έτος 2025. Είθε αυτό να αποτελέσει έκκληση προς όλους τους χριστιανούς Ανατολής και Δύσεως να κάνουν ένα αποφασιστικό βήμα προς την ενότητα γύρω από μια κοινή ημερομηνία για το Πάσχα. Πολλοί – είναι καλό να το θυμόμαστε – δεν γνωρίζουν πλέον τις διαμάχες του παρελθόντος και δεν κατανοούν πώς μπορούν να υπάρχουν ακόμη διαιρέσεις σε αυτό το θέμα».
Ποια η Ελπίδα μας;
Λέει ο απόστολος Πέτρος: «Να είστε πάντοτε έτοιμοι να δώσετε απάντηση σε καθένα που σας ζητά την αιτία της ελπίδας που έχετε μέσα σας» (1 Πέ 3,15). «Πιστεύω στην αιώνια ζωή. Αυτό ομολογεί η πίστη μας. Η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος του Βατικανού αναφέρει: “Αν λείπει η θρησκευτική βάση και η ελπίδα της αιώνιας ζωής, η ανθρώπινη αξιοπρέπεια παραβιάζεται με πολύ σοβαρό τρόπο, όπως συχνά παρατηρείται στις ημέρες μας, και τα αινίγματα της ζωής και του θανάτου, της ενοχής και της θλίψης, παραμένουν χωρίς λύση, ώστε οι άνθρωποι όχι σπάνια να βυθίζονται στην απελπισία. Εμείς, αντιθέτως, χάρη στην ελπίδα με την οποία έχουμε σωθεί, κοιτάζοντας τον χρόνο που κυλάει, έχουμε τη βεβαιότητα ότι η ιστορία της ανθρωπότητας και του καθενός από εμάς δεν τρέχουν προς ένα τυφλό σημείο ή μια σκοτεινή άβυσσο, αλλά προσανατολίζονται προς τη συνάντηση με τον Κύριο της δόξας. Η Αγία Γραφή τελειώνει με τη συγκινητική επίκληση των πρώτων χριστιανών: “Έλα, Κύριε Ιησού!” (Αποκ 22,20). (19)
Πού στηρίζεται η ΕΛΠΙΔΑ μας;
«Ο Ιησούς που πέθανε και αναστήθηκε είναι η καρδιά της πίστεώς μας. Ο Άγιος Παύλος, χρησιμοποιώντας μόνο τέσσερα ρήματα, μας μεταφέρει τον “πυρήνα” της ελπίδας μας: “Σας μετέδωσα πρώτα απ’ όλα αυτό που και εγώ παρέλαβα, ότι ο Χριστός πέθανε για τις αμαρτίες μας σύμφωνα με τις Γραφές και ενταφιάστηκε και αναστήθηκε την τρίτη ημέρα σύμφωνα με τις Γραφές, και ότι εμφανίστηκε στον Κηφά και κατόπιν στους δώδεκα” (Α’ Κορ 15,3-5)». (20)
Τι ελπίζουμε;
«Η χριστιανική ελπίδα συνίσταται ακριβώς σε αυτό: εμπρός στον θάνατο, όπου όλα μοιάζουν να τελειώνουν, λαβαίνουμε τη βεβαιότητα ότι, χάρη στον Χριστό, στη χάρη του που μας μεταδόθηκε στο Βάπτισμα, “η ζωή δεν αφαιρείται αλλά μεταβάλλεται” για πάντα. Με το βάπτισμα, πράγματι, ενταφιασμένοι μαζί με τον Χριστό, λαβαίνουμε, χάρη σ’ Εκείνον που αναστήθηκε, το δώρο μιας νέας ζωής, η οποία γκρεμίζει το τείχος του θανάτου, καθιστώντας τον ένα πέρασμα προς την αιωνιότητα». (20)
Πώς το εξέφραζαν κατά τους πρώτους αιώνες;
«Κατασκεύαζαν την κολυμβήθρα του βαπτίσματος σε οκταγωνικό σχήμα, και ακόμη και σήμερα μπορούμε να θαυμάσουμε πολλά αρχαία βαπτιστήρια που διατηρούν αυτό το σχήμα, όπως στη Ρώμη, στον Άγιο Ιωάννη στο Λατερανό. Αυτό υποδηλώνει ότι στην κολυμβήθρα του βαπτίσματος εγκαινιάζεται η όγδοη ημέρα, η ημέρα της αναστάσεως, η ημέρα που υπερβαίνει τον συνήθη ρυθμό, ο οποίος σηματοδοτείται από τον εβδομαδιαία κύκλο, ανοίγοντας έτσι τον κύκλο του χρόνου στη διάσταση της αιωνιότητας, στη ζωή που διαρκεί για πάντα: αυτός είναι ο στόχος που επιδιώκουμε στην επίγεια οδοιπορία μας (βλ. Ρωμ 6,22)». (20)
Με τι τρόπο οι χριστιανοί έδειξαν την πίστη στην αιώνια ζωή;
«Την πιο πειστική μαρτυρία αυτής της ελπίδας μάς προσφέρουν οι μάρτυρες, οι οποίοι, ακλόνητοι στην πίστη τους στον αναστημένο Χριστό, μπόρεσαν να απαρνηθούν την ίδια τους τη ζωή εδώ στη γη, προκειμένου να μην προδώσουν τον Κύριό τους. Είναι παρόντες σε όλες τις εποχές και είναι πολυάριθμοι, ίσως περισσότερο από ποτέ, στις ημέρες μας, ως ομολογητές της ζωής που δεν έχει τέλος. Πρέπει να διαφυλάξουμε τη μαρτυρία τους για να κάνουμε την ελπίδα μας καρποφόρα. Αυτοί οι μάρτυρες, που ανήκουν σε διαφορετικές χριστιανικές παραδόσεις, είναι επίσης σπόροι ενότητας, επειδή εκφράζουν τον οικουμενισμό του αίματος». (20)
Τι θα απογίνουμε λοιπόν μετά τον θάνατο;
«Μαζί με τον Ιησού, πέρα από αυτό το κατώφλι, υπάρχει η αιώνια ζωή, η οποία συνίσταται στην πλήρη κοινωνία με τον Θεό, στην ενατένιση και τη συμμετοχή στην άπειρη αγάπη του. Αυτό που τώρα ζούμε με την ελπίδα, θα το δούμε τότε στην πραγματικότητα. Τι θα χαρακτηρίζει, λοιπόν, αυτή την πληρότητα κοινωνίας; Το να είσαι ευτυχισμένος. Η ευτυχία είναι η κλήση του ανθρώπου, ένας στόχος που αφορά όλους».
Αλλά τι είναι η ευτυχία;
«Περιμένουμε και επιθυμούμε όχι μια πρόσκαιρη ευθυμία. Έχουμε ανάγκη από μια ευτυχία που να εκπληρώνεται οριστικά σε αυτό που μας πραγματοποιεί, δηλαδή στην αγάπη, ώστε να μπορούμε να πούμε ήδη από τώρα: “Είμαι αγαπημένος, άρα υπάρχω· και θα υπάρχω για πάντα μέσα στην Αγάπη που δεν απογοητεύει και από την οποία τίποτα και κανείς δεν θα μπορέσει ποτέ να με χωρίσει”. Λέει ο Απόστολος: “Είμαι […] πεπεισμένος πως κανένα άλλο πλάσμα δεν θα μπορέσει να μας χωρίσει από την αγάπη του Θεού, όπως αυτή φανερώθηκε στο πρόσωπο του Χριστού Ιησού, του Κυρίου μας” (Ρωμ 8,38-39).
Όλοι μετά τον θάνατο θα είμαστε ευτυχισμένοι;
Θα υπάρξει «η κρίση του Θεού, τόσο στο τέλος της ύπαρξής μας (για τον καθένα) όσο και στο τέλος των καιρών (ενώπιον όλων)».
Με ποιο κριτήριο θα μας κρίνει ο Θεός;
«Η κρίση του Θεού, ο οποίος είναι αγάπη (Α’ Ιω 4,8.16), δεν μπορεί παρά να βασίζεται στην αγάπη· ιδιαίτερα στο πόσο θα την έχουμε ή δεν θα την έχουμε ασκήσει σε σχέση με τους πιο άπορους, στους οποίους είναι παρών ο Χριστός, ο ίδιος ο Κριτής (Μτ 25,31-46). (22)
Αφού ο Θεός θα με κρίνει με βάση την αγάπη μου, τότε τι τον χρειάζομαι τον Χριστό;
«Τη σωτηρία που ελπίζουμε την απέκτησε ο Ιησούς για εμάς μέσω του θανάτου και της αναστάσεώς του». Η Κρίση του Θεού επομένως «αποσκοπεί στο να μας ανοίξει στην τελική συνάντηση με τον Χριστό». (22)
Μπορούμε εμείς να βοηθήσουμε τους νεκρούς;
«Το κακό που έγινε (η αμαρτία) δεν θα παραμείνει κρυφό· πρέπει να εξαγνιστεί, όμως, για να μας επιτρέψει το οριστικό πέρασμα στην αγάπη του Θεού. Είναι ανάγκη λοιπόν να προσευχόμαστε και για όσους έχουν ολοκληρώσει το επίγειο ταξίδι τους. Έτσι, τα λυσίποινα του Ιωβηλαίου, χάρη στην προσευχή, προορίζονται με ιδιαίτερο τρόπο για εκείνους που προηγήθηκαν από εμάς, ώστε να αποκτήσουν πλήρες έλεος». (22)
Πώς αποκτώ τα Λυσίποινα για μένα και για τους νεκρούς;
Για να καταλάβουμε τα Λυσίποινα πρέπει πρώτα να μιλήσουμε για το Μυστήριο της Μετάνοιας και Συμφιλίωσης που γίνεται με την Εξομολόγηση σε ιερέα. «Το Μυστήριο της Μετανοίας μάς διαβεβαιώνει ότι ο Θεός συγχωρεί τις αμαρτίες μας. Ας μην απορρίψουμε, λοιπόν, την Εξομολόγηση, αλλά ας ανακαλύψουμε ξανά την ομορφιά του μυστηρίου της θεραπείας και της χαράς, την ομορφιά της συγχώρεσης των αμαρτιών!». (23)
Αφού με την Εξομολόγηση θα λάβω την άφεση, τι χρειάζομαι τα Λυσίποινα;
Με την άφεση από τον ιερέα, απελευθερωνόμαστε από τις αμαρτίες μας. Ωστόσοη αμαρτία αφήνει τα σημάδια της, τις συνέπειες. Οι συνέπειες της αμαρτίας μας είναι εξωτερικές, ως συνέπειες του κακού που διαπράχθηκε, παράδειγμα ένα τροχαίο δυστύχημα με υλικές ζημιές ή και ανθρώπινα θύματα. Αλλά μένουν και οι εσωτερικές συνέπειες, εφόσον “κάθε αμαρτία, ακόμη και η ελαφριά, προκαλεί μια ανθυγιεινή προσκόλληση στα πλάσματα, και χρειάζεται κάθαρση, τόσο εδώ κάτω όσο και μετά τον θάνατο, στην κατάσταση που ονομάζεται Καθαρτήριο”. Μέσα, λοιπόν, στην αδύναμη ανθρώπινη φύση μας που έλκεται από το κακό, παραμένουν “υπολείμματα της αμαρτίας”. Αυτά τα υπολείμματα της αμαρτίας που χρειάζονται κάθαρση απομακρύνονται με τα λυσίποινα, πάντοτε διά της χάριτος του Χριστού». (23)
Αρκεί λοιπόν να μετανοήσω, να εξομολογηθώ και να λάβω τα λυσίποινα;
«Άφες ημίν… ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών» (συγχώρησέ μας… όπως και εμείς συγχωρούμε τους οφειλέτες μας = όσους μας έχουν κάνει κακό). Αυτό μας λέει ο Χριστός να λέμε κάθε μέρα στο Πάτερ ημών. Ο Θεός μας συγχωρεί, αλλά και εμείς πρέπει να συγχωρούμε.
«Η συγχώρεση δεν αλλάζει το παρελθόν, δεν μπορεί να τροποποιήσει αυτό που έχει ήδη συμβεί (το κακό έχει γίνει)· και όμως, η συγχώρεση μπορεί να επιτρέψει σε κάποιον να αλλάξει το μέλλον και να ζήσει διαφορετικά, χωρίς μνησικακία, αγανάκτηση και εκδίκηση». (23)
Ποιος ο ρόλος της Παναγίας;
ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ: «Όπως κάθε μητέρα, έτσι και εκείνη, κάθε φορά που κοίταζε τον Υιό της, σκεπτόταν το μέλλον του, και σίγουρα τα λόγια που της είχε απευθύνει ο Συμεών στον ναό έμειναν χαραγμένα στην καρδιά της: “Αυτός βρίσκεται εδώ για την πτώση και την ανάσταση πολλών στον Ισραήλ και ως σημείο αντιλεγόμενο· και μια ρομφαία θα διαπεράσει και την ψυχή σου” (Λκ 2,34-35).
Και στα πόδια του σταυρού, καθώς έβλεπε τον αθώο Ιησού να υποφέρει και να πεθαίνει, παρόλο που κι αυτή υπέφερε από αφόρητο πόνο, επαναλάμβανε το δικό της “ναι”, χωρίς να χάσει την ελπίδα και την εμπιστοσύνη της στον Κύριο. Με αυτόν τον τρόπο συνεργαζόταν για εμάς στην εκπλήρωση των όσων είχε πει ο Υιός της, ανακοινώνοντας ότι θα έπρεπε “να υποφέρει πολύ και να απορριφθεί από τους πρεσβυτέρους, τους αρχιερείς και τους γραμματείς, να θανατωθεί και μετά από τρεις ημέρες να αναστηθεί” (Μκ 8,31), και μέσα στις ωδίνες αυτού του πόνου που προσέφερε από αγάπη γινόταν η Μητέρα μας, η Μητέρα της ελπίδας». (24)
Γιατί να ελπίζουμε;
«Η Αγία Γραφή απευθύνεται σ’ εμάς και μας λέει: “Εμείς, που αναζητήσαμε καταφύγιο στον Ιησού, έχουμε ισχυρή ενθάρρυνση να προσκολληθούμε σταθερά στην ελπίδα που μας προτείνεται. Σ’ αυτήν πράγματι έχουμε σαν μια σίγουρη και σταθερή άγκυρα για τη ζωή μας” (Εβρ 6,18-19).
Η εικόνα της άγκυρας υποδηλώνει τη σταθερότητα και την ασφάλεια που διαθέτουμε μέσα στα ταραγμένα νερά της ζωής, αν εμπιστευθούμε στον Κύριο Ιησού. Οι καταιγίδες δεν μπορούν ποτέ να επικρατήσουν, επειδή είμαστε αγκυροβολημένοι στην ελπίδα της χάρης, η οποία είναι ικανή να μας κάνει να ζήσουμε εν Χριστώ και να νικήσουμε την αμαρτία, τον φόβο και τον θάνατο. Αυτή η ελπίδα, πολύ μεγαλύτερη από τις καθημερινές ικανοποιήσεις και τη βελτίωση των συνθηκών ζωής, μας μεταφέρει πέρα από τις δοκιμασίες, και μας ωθεί να βαδίζουμε χωρίς να χάνουμε από τα μάτια μας το μεγαλείο του στόχου στον οποίο καλούμαστε: τον Ουρανό”. (25)
Γιατί λοιπόν το Ιωβηλαίο 2025;
«Το προσεχές Ιωβηλαίο θα είναι ένα Άγιο Έτος χαρακτηριζόμενο από την ανέσπερη ελπίδα, την ελπίδα στον Θεό. Ας μας βοηθήσει επίσης να ξαναβρούμε την απαραίτητη εμπιστοσύνη, τόσο στην Εκκλησία όσο και στην κοινωνία, στις διαπροσωπικές σχέσεις, στις διεθνείς σχέσεις, στην προώθηση της αξιοπρέπειας κάθε ανθρώπου και στον σεβασμό της δημιουργίας. Είθε η μαρτυρία των πιστών να αποτελέσει μέσα στον κόσμο προζύμι γνήσιας ελπίδας, διακήρυξη νέων ουρανών και νέας γης (βλ. Β’ Πε 3,13), όπου θα μπορούμε να κατοικούμε με δικαιοσύνη και ομόνοια μεταξύ των λαών, στραμμένοι προς την εκπλήρωση της υπόσχεσης του Κυρίου.
Είθε η δύναμη της ελπίδας να γεμίσει το παρόν μας, καθώς περιμένουμε με εμπιστοσύνη την επιστροφή του Κυρίου Ιησού Χριστού, στον οποίο ανήκει ο έπαινος και η δόξα τώρα και στους αιώνες των αιώνων». (25)
֎ ֎ ֎
Τι πρέπει να κάνω λοιπόν για να αποκτήσω τα Λυσίποινα;
Με τη Βούλα για το Ιωβηλαίο 2015 ο Πάπας Φραγκίσκος έγραφε: Η ευσπλαχνία του Θεού «γίνεται λυσίποινα του Θεού Πατέρα, τα οποία, μέσω της Νύμφης του Χριστού (της Εκκλησίας), φθάνει στον αμαρτωλό που έχει λάβει τη συγχώρεση, και τον ελευθερώνει από κάθε κατάλοιπο της αμαρτίας». Και σήμερα μας εξηγεί ότι η δωρεά των Λυσιποίνων «μας επιτρέπει να διαπιστώσουμε πόσο απεριόριστη είναι η ευσπλαχνία του Θεού».
Το «Αποστολικό Πνευματικό Δικαστήριο» (θεσμός που βοηθάει τον Πάπα) έδωσε Οδηγίες για τον τρόπο με τον οποίο κάθε πιστός μπορεί να επωφεληθεί από τα Λυσίποινα που θα χορηγούνται κατά το Ιωβηλαίο Έτος 2025.
1) «Όλοι οι πιστοί, που έχουν πραγματικά μετανοήσει, αποκλείοντας κάθε προσκόλληση στην αμαρτία και κινούμενοι από πνεύμα αγάπης, και εξαγνισμένοι κατά το Άγιο Έτος με το Μυστήριο της Μετάνοιας (Εξομολόγηση) και ενισχυμένοι από τη θεία Μετάληψη (θεία Κοινωνία), και οι οποίοι θα προσευχηθούν για τους σκοπούς του Αγίου Πατέρα του Πάπα, θα μπορέσουν να αποκτήσουν από τον θησαυρό της Εκκλησίας πλήρη Λυσίποινα, απόλυση και συγχώρεση των αμαρτιών τους, τα οποία μπορούν να εφαρμόσουν για τις ψυχές του Καθαρτηρίου ως βοήθεια».
2) Εάν πραγματοποιήσουν κάποιο προσκύνημα:
– Σε οποιονδήποτε τόπο προσκυνήματος, και εκεί συμμετάσχουν: είτε στην Ευχαριστία (θεία Λειτουργία), είτε σε μια Ακολουθία του Λόγου, είτε στην απαγγελία του Ροδαρίου, είτε στον Ακάθιστο Ύμνο (για τους Ελληνορρύθμους Καθολικούς), είτε σε μια Ακολουθία Μετανοίας με ατομική Εξομολόγηση:
Στη Ρώμη: επισκεπτόμενος μία από 4 Βασιλικές.
Στους Αγίους Τόπους: σε μια από τις 3 Βασιλικές (Πανάγιο Τάφο, της Γεννήσεως στη Βηθλεέμ, του Ευαγγελισμού στη Ναζαρέτ).
Στις τοπικές Επισκοπές: στον καθεδρικό ναό ή σε άλλους ναούς που θα καθορίσει ο τοπικός Επίσκοπος.
Απαιτούνται λοιπόν:
– Προσκύνημα σε ορισμένο τόπο.
– Μετάνοια, εξομολόγηση και άφεση αμαρτιών.
– Θεία Μετάληψη (Κοινωνία στο Σώμα και το Αίμα του Χριστού).
– Προσευχή για τους σκοπούς του Πάπα.
Όσοι δεν μπορούν να μετακινηθούν σε κάποιον τόπο προσκυνήματος (γέροντες, άρρωστοι, φυλακισμένοι, και όσοι προσφέρουν συνεχή φροντίδα σε νοσοκομεία ή χώρους θεραπείας) μπορούν να λάβουν τα Λυσίποινα με τους ίδιους όρους, αρκεί να ενωθούν πνευματικά με εκείνους που κάνουν το προσκύνημα και να απαγγείλουν το Πάτερ ημών, το Σύμβολο της Πίστεως, και προσφέροντας τις ταλαιπωρίες ή κακουχίες της ζωής τους.
3) Μπορούν να αποκτήσουν τα Λυσίποινα οι πιστοί, εάν συμμετάσχουν με ευσέβεια σε Πνευματικές Ασκήσεις, σε μορφωτικές συναντήσεις για τη Β’ Σύνοδο του Βατικανού και για την Κατήχηση της Καθολικής Εκκλησίας.
4) Μπορούν να λάβουν τα Λυσίποινα δύο φορές εάν κοινωνήσουν δύο φορές την ίδια ημέρας κατά τη θεία Λειτουργία, και τα προσφέρουν για τις Ψυχές.
5) Επίσης εάν γίνουν χειροπιαστά σημεία ελπίδας για τόσους αδελφούς και αδελφές που ζουν σε ταλαιπωρίες και στερήσεις:
– με έργα ευσπλαχνίας σωματικής: δίνοντας τροφή στους πεινασμένους, νερό στους διψασμένους, ρούχα στους γυμνούς, υποδεχτούν ξένους, συμπαρασταθούν σε αρρώστους, επισκεφθούν φυλακισμένους, ενταφιάσουν νεκρούς.
– με έργα ευσπλαχνίας πνευματικής: συμβουλέψουν όσους αμφιβάλλουν, διδάξουν τους αμαθείς, παροτρύνουν τους αμαρτωλούς, παρηγορήσουν τους θλιμμένους, συγχωρήσουν τις προσβολές, υπομείνουν με υπομονή τους ενοχλητικούς, προσευχηθούν στον Θεό για ζώντες και νεκρούς.
6) Θα αποκτήσουν τα Λυσίποινα οι πιστοί εάν επισκεφθούν για εύλογο χρονικό διάστημα όσους βρίσκονται σε ανάγκη ή δυσκολία (αρρώστους, φυλακισμένους, μοναχικούς γέροντες, αναπήρους…), σαν ένα προσκύνημα, με τις απαραίτητες προϋποθέσεις μετάνοιας, θείας Κοινωνίας και προσευχής.
7) Λαβαίνουν τα Λυσίποινα και όσοι:
– απέχουν τουλάχιστο καθ’ όλη την ημέρα από επιπόλαιες ενασχολήσεις (μέσα πληροφόρησης ή διαδίκτυο),
– άχρηστες αγορές (π.χ. κάνοντας νηστεία ή εγκράτεια),
– δίνοντας ένα ουσιαστικό ποσόν στους φτωχούς,
– στηρίζοντας έργα θρησκευτικά ή κοινωνικά (υπεράσπιση και προστασία της ζωής, εγκαταλειμμένα παιδιά, νέους σε δυσκολία, ηλικιωμένους σε ανάγκη ή μοναξιά, μετανάστες,
– αφιερώνοντας χρόνο σε δραστηριότητες εθελοντισμού.