Σύντομα κείμενα για το Ιωβηλαίο  – Αρ. 10 Νοέμβριος 2025

ΤΑ ΛΥΣΙΠΟΙΝΑ

Τα λυσίποινα στη Βούλα προκήρυξης του έκτακτου Ιω­βηλαίου της Ευ­σπλαχνίας (2016)

Στη Βούλα «Το πρόσωπο της ευσ­πλαχ­νί­ας», ο Πάπας Φραγ­κίσ­κος ερ­μηνεύει τα λυ­σί­ποινα έχοντας ως αφετηρία την «απε­ραν­το­σύνη» της ευσπλαχνίας του Θεού ο οποίος συγ­χωρεί πάν­τα και απε­ριό­ριστα τους αμαρ­τωλούς. Ωστόσο αν και ο Θεός «συγχωρεί πάν­τα», η αμαρτία του αν­θρώπου, αν και συγ­­­χω­ρημένη, εξα­κο­λου­θεί να επη­ρεάζει, δη­­­μιουργεί πόνο και δυσ­τυχία: «Ωστόσο, εμείς όλοι έχουμε την εμπει­ρία της αμαρ­τί­ας. Γνω­ρίζουμε ότι κα­λού­μαστε στην τε­λειότητα (βλ. Μτ 5, 48), αισθα­νό­μασ­τε όμως δυ­να­τό το βάρος της αμαρ­τίας. Ενώ αντιλαμ­βα­νό­μαστε τη δύναμη της χάριτος που μας με­τα­μορ­φώ­νει, γευό­μαστε και τη δύναμη της αμαρ­­τίας που μας δεσ­μεύ­ει. Παρά τη συγ­χώ­­ρε­ση, στη ζωή μας φέ­ρου­με τις αντι­φάσεις των αμαρ­­τιών μας. Στο μυσ­τήριο της Συμ­φι­λίωσης, ο Θεός συγχωρεί τις αμαρτίες, οι οποί­­ες πραγ­μα­­τικά διαγράφονται· και όμως, το αρνητικό χνά­ρι που αφή­­νουν οι αμαρτίες στις συμ­πε­ρι­φορές μας και στις σκέ­ψεις μας, πα­­ρα­μένει» (αρ. 22). 

Αυτή η αντίφαση μεταξύ ευσπλαχνίας του Θεού και αδυ­να­μίας του αν­θρώπου κα­θιστά πε­­­ριπλοκή τη σχέση μεταξύ «συγ­χώ­ρε­σης της αμαρ­τίας» και «απαλ­­λαγή από την πρόσκαιρη ποι­νή». Πρόκειται για την έν­ταση μεταξύ της χά­ρης του Θεού που συγ­χωρεί και την ελεύ­θε­ρη απάν­τηση του ανθρώ­που. Ο Φραγ­κίσ­κος πα­­ρουσιάζει αυτή την κα­τάσ­τα­ση με μια βιβ­λι­κή εικόνα: «Όμως η ευσ­π­λαχ­νία του Θεού είναι πιο δυνατή. Γίνεται μακ­ρο­θυμία του Πατέρα, ο οποίος μέσω της Νύμ­φης του Χριστού (την Εκ­κλησία) προ­σεγ­γίζει τον συγχωρεμένο αμαρ­τωλό και τον ελευ­­θε­ρώ­νει από κάθε κα­τάλοιπο της συ­νέ­πειας της αμαρ­τίας, καθισ­τώντας τον ικανό να δρα με αγά­πη, να ωρι­μάζει μέσα στην αγά­­πη παρά να ξανα­κυ­λά στην αμαρ­τία» (αρ. 22). Ακόμα και ο λεγόμενος «θη­σαυ­ρός της Εκ­κλησίας» παρου­σιάζεται με τρόπο απλό, κα­τανοητό: 

Η Εκκλησία ζει την κοινωνία των Αγίων. Στην Ευ­χα­ριστία αυτή η κοι­νω­νία, η οποία είναι δώ­ρο Θεού, πραγματοποιείται ως πνευ­μα­τι­κή ενό­­τη­τα, η οποία συνδέει εμάς τους πισ­τούς με τους Αγί­ους και τους Μα­κα­ρί­ους που είναι αμέ­τρητοι (βλ Απ 7,4). Η αγιότητά τους βοηθά την εύ­θραυστη φύση μας και έτσι η Μη­τέρα Εκ­κλη­σία είναι ικανή με την προ­σευ­χή και τη ζωή της να στηρίξει την αδυ­­να­μία ορισμένων με την αγιό­τητα άλλων. Το να ζούμε λοιπόν τα λυ­σί­ποι­να του Αγίου Έτους ση­μαίνει να πλη­σιά­ζου­με την ευ­σπ­λαχνία του Πατέρα με τη βε­βαιό­τη­τα ότι η συγ­­­χώ­ρε­σή του επεκ­τεί­νε­ται σε όλη τη ζωή του πισ­τού. Τα λυσί­ποι­να είναι η εμ­πει­ρία της αγιό­τη­τας της Εκ­κλη­σίας, η οποία μας κάνει όλους μετό­χους των ευερ­­γε­τη­μά­των της απο­λύτ­­ρω­σης του Χριστού, προκει­μέ­νου η συγ­χώ­ρεση να επεκ­τα­θεί έως τις απώτερες συνέ­πει­ες στις οποίες φθάνει η αγάπη του Θεού. Ας ζή­σουμε έντονα το Ιω­βη­λαίο ζητών­τας από τον Πα­τέρα τη συγ­χώ­ρεση των αμαρτιών και την επέκ­­ταση της ευσ­πλαχνικής του μακ­ρο­­θυ­μίας (αρ. 22). 

Πως αποκτούμε τα λυσίποινα

Κάθε βαπτισμένος, για να πλησιάσει τον θρό­νο της χάριτος δηλ. την καρδιά του Θεού Πατέρα, του πλού­σιου σε ευσ­π­λαχ­νία, μιας ευσπλαχνίας η οποία μέσω του Ιησού Χρισ­τού έρχεται σ’ εμάς ως λύση της ποινής και άφεση όλων των αμαρτιών, μέσω της υπερ­άφθονης έκχυση του Αγίου Πνεύ­μα­τος, προ­διαθέτει τον εαυτό του στην πληρότητα της δωρεάς της θεϊκής ευσπ­λαχνίας με τους πα­ρακάτω τρόπους:

1.Πρώτιστα με την επιδίωξη της εσω­τε­ρι­κής διά­θεσης συναισθηματικής αποκο­πής από οποια­δή­ποτε αμαρτία

2.Με την ορθή και ειλικρινή τέλεση του μυσ­τη­ρί­ου της Συμφιλίωσης (εξο­μο­λό­γη­ση) ανοί­γον­τας την καρδιά στην ευσπ­λαχνία του Θεού για την άφεση των αμαρ­τιών

3. Με τη συμμετοχή στη Θεία Ευχαριστία, τη γιορτή που ετοιμάζει ο Πατέρας σε εκεί­νους που μετανοούν και επιστρέφουν σ’ Αυτόν

4. Με την προσευχή για τους σκοπούς του Αγίου Πατέρα ως μαρτυρία κοι­νω­νί­­ας με όλη την Εκ­κλη­σία

5. Με μια πράξη φιλανθρωπίας και μετα­νοίας, εκφ­ρά­ζοντας την με­τασ­τρο­φή τη καρ­­διάς: α) προσ­κύνημα σε έναν ιω­βη­λαι­κό ναό είτε συμ­μετέ­χοντας σε μια λει­τουρ­γική τε­λε­τή (Θ. Λει­τουργία, Όρθρο, Εσ­πε­ρι­νό) ή μια ακολουθία ευ­λαβείας (Δρό­μο του Σταυ­ρού, Ρο­δά­ριο, Ακά­θισ­τος), είτε πα­­ρα­μέ­νον­τας στο ναό για κάποιο χρο­νικό διάσ­τημα σε προσ­κύ­νηση του Παναχ­ράν­του Μυσ­τη­ρίου ή σε περισυλ­λο­γή, τελειώ­νοντας με την απαγ­γελία του Πάτερ ημών, την ομο­λογία πίστεως (το Πιστεύω είτε Νικαίας-Κωνσ­ταντινουπόλεως είτε των Αποστό­λων) και την επίκληση της Αει­παρ­θένου Μα­ρί­ας, β) επίσ­κε­ψη σε κάποιον που βρίσκεται σε δυσ­κολία ή σε ανάγκη (ασθενή, φυ­λα­­κισ­μέ­νο, μοναχικό ηλι­κιω­­μέ­νο, ΑμεΑ) δηλ. με ένα «προσ­κύ­νημα» στο Χριστό παρόντα στον πάσ­χοντα συ­νάνθρωπο (βλ. Μτ 25, 34-36). 

Σχετικά με τα λυσίποινα

Από που αντλεί  η  Εκκλησία την ισχύ  για  τα  λυσίποινα;

Αυτή την ισχύ την αντλεί από τον μοναδικό πραγ­ματικό θη­σαυρό της, δηλ. τις αξιο­μισ­θί­ες του Ιησού Χριστού, της Πα­να­γίας και των Αγί­ων. Στην κοινωνία των αγίων, μεταξύ των πισ­τών που ήδη βρίσκονται στην ου­ρά­νια πατρίδα ή εξαγ­νί­ζονται στο καθαρ­τή­ριο ή ακόμα πο­ρεύονται στη γη, υπάρχει ένας αέ­ναος δεσμός αγάπης, μια υπεράφ­θονη αν­ταλλαγή όλων των πνευματικών αγαθών. Σ’ αυτή την ανταλλαγή δώρων, η αγιότητα του ενός βοηθά τους άλλους. Προστρέχοντας στην κοινω­νία των αγί­ων, ο αμαρ­τω­λός εξαγ­νίζεται πιο αποτε­λεσ­μα­τικά από την ποινή της αμαρτίας. Όποιος υπο­λείπεται βοη­θιέται από όποιον έχει περισ­σό­τερο. Η Εκκλησία χο­ρηγεί τα λυ­σί­ποινα δυνάμει της εξουσία που έδωσε ο Ιησούς στον Απ. Πέτρο, να λύ­νει και να δένει: «Θα σου δώσω τα κλει­διά της Βασιλείας των ουρανών, κι ότι θα δέ­σεις επά­νω στη γη θα είναι δεμένο στους ου­ρα­νούς, και ότι θα λύσεις επάνω στη γη, θα είναι λυμένο στους ου­ρα­νούς» (Μτ 6, 19). Αυτή η εξουσία λύσης της ποινής επι­κυ­ρώ­θηκε στη Σύνοδο της Τρι­δέν­του: «η Εκκλη­σία, έχοντας λά­βει από το Χριστό την εξου­σία να χορηγεί την άφεση στο όνομά Του, μέσα στον κόσμο είναι η ζώσα πα­ρου­σία της αγάπης του Θεού, ο οποίος σκύβει πάνω σε κάθε ανθρώπινη αδυναμία για να την δεχθεί στην αγ­κά­λη της ευσ­πλαχνίας του. Ακριβώς δια­μέ­σου του λειτουργήματος της Εκκλησίας Του, ο Θεός δια­χέει στον κόσμο την ευσπ­λαχ­νία του, μέσω εκείνου του πολύ­τι­μου δώ­ρου, το οποίο  ονο­μά­ζεται λυσίποινα».  

Ποιες αρετές βρίσκονται στη βάση των λυ­σί­ποι­νων;

Ο άνθρωπος είναι προορισμένος για την αιώ­νια ζωή· η αιώνια ζωή κτάται διαμέσου της ένταξης στην Εκκλησία· ο καθαρμός της ψυχής γίνεται μέσω της προσευχής και των καλών έργων. 

Τι ζητείται για να λάβει κάποιος τα λυ­σί­ποι­να;

Πρώτα απ’ όλα, να είναι βαπτισμένος χρισ­τια­νός (διότι η χο­ρήγηση των λυσίποινων είναι πρά­ξη που μπορεί να ασκηθεί μονάχα σε όποι­ον ανήκει στο σώμα του Χριστού που είναι η Εκκλησία· ανήκει στην Εκκλησία εκεί­νος που είναι βαπ­τισ­μέ­νος).

Έπειτα, να μην έχει αφοριστεί, γιατί δεν μπο­ρεί τότε να συμ­μετέχει στα λυσίποινα και στη δη­μό­σια προ­σευ­χή της Εκ­κλησίας.

Να βρίσκεται σε κατάσταση χάριτος, διότι η ποινή δεν μπορεί να αρθεί (να λυθεί) αν δεν συγ­χωρεθεί η αμαρ­τία με την μυσ­τη­ριακή εξο­μολόγηση (να χορη­γη­θεί η άφε­ση).

Φυσικά, είναι απαραίτητο ο πιστός να θέλει να λάβει τα λυ­σί­ποινα διότι αυτή η ευερ­γε­σία δεν χορηγείται ενάντια στη θέ­λη­σή του. 

Πόσες φορές μπορούμε να λάβουμε πλήρη λυσίποινα;

Μπορεί να τα λάβει περισσότερες φορές κατά η διάρ­κεια του Ιωβηλαίου, όχι όμως περισ­σό­τερο από μια φορά την ημέρα, εξαι­ρουμένης της περίπτωσης κιν­δύνου θανάτου (ετοιμο­θά­να­τος). Το δώρο των λυσί­ποινων μπορεί να ληφ­θεί κα­θη­μερινά τη­ρου­μέ­νων των πράξεων που ζητά η Εκ­κλησία, ακόμα και χωρίς να επα­να­λαμβάνεται η μυστη­ρια­κή εξομο­λό­γηση, πα­ραμένοντας ωστόσο σε κατάσ­ταση χάριτος. Συ­νίσ­τα­ται οι πισ­τοί να προστ­­ρέ­χουν με συχ­νό­τη­τα στη χάρη του μυστη­ρί­ου της συμ­φι­λίωσης για να αυξά­νουν στην μεταστροφή και στην κα­θα­ρό­τητα της καρ­δι­άς.

Μπορούν να αποκτηθούν πλήρη λυσίποινα για τους κεκοιμημένους;

Τα ιωβηλαικά λυσίποινα μπορούν να εφαρ­μοσ­τούν υπέρ των ψυχών των κε­κοι­μη­μέ­νων. Είναι μια μεγάλη άσκηση υπερ­φυ­σι­κής αγάπης δυ­νά­μει του δεσμού που υπάρχει στο μυστικό σώ­μα του Χριστού (την Εκ­κλη­σία), ανάμεσα σε όσους ολοκ­λή­ρωσαν την επί­γεια ζωή τους και σε όσους συνεχίζουν να πο­ρεύον­ται στη γη.

Τα λυσίποινα μπορούν να αποκτηθούν μόνο κατά τη διάρκεια του Ιωβηλαίου;

Όχι. Λυσίποινα χορηγούνται είτε κατά τη με­τά­βαση σε προσ­κυνηματικούς ναούς (π.χ. Λούρ­δη, Φάτιμα) ή με τη συμ­με­το­χή σε ιερές Ακο­λου­θίες ξεχωριστής σπου­δαιό­τη­τας. Επίσης με­ρικά λυσίποινα χορηγεί η Εκ­κλη­σία στους χρισ­τιανούς που υποβάλλονται σε θυσίες υπέρ των συνανθρώπων τους και στους χριστιανούς που δίνουν αυθόρμητα δη­μόσια μαρ­τυρία πίσ­της ενώπιον των άλλων σε ιδιαίτερες πε­ρισ­τάσεις.